Hepatocelularni karcinom (HCC) čini približno 90% primarnih karcinoma jetre. Prema podacima iz 2018. HCC je peti karcinom prema broju novoobolelih i treći po smrtnosti. Smatra se da će broj novoobolelih od oko 800 hiljada u 2018. godini da naraste do 1,3 miliona u 2040. godini.
Povišeni rizik od nastanka HCC-a imaju osobe koje pate od: hroničnog virusnog hepatitisa B i C, alkoholne bolesti jetre (steatoza, steatohepatitis i alkoholna ciroza), nealkoholnog steatohepatitisa (dijabetes, metabolički sindrom, gojaznost) i ciroze. Osobama sa povišenim rizikom od nastanka HCC-a savetuju se kontrole ultrazvučnim pregledom abdomena na svakih šest meseci.
Većina bolesnika sa HCC-om u ranom stadijumu nema specifične simptome bolesti. Među simptome koji mogu da se jave kod bolesnika sa hepatocelularnim karcinomom su: neželjeni gubitak u telesnoj masi, opšta slabost, bol u gornjim partijama trbuha, oticanje trbuha, žutica, svetla stolica i taman urin.
Testovi i procedure koji nam omogućuju da postavimo dijagnozu HCC-a su: laboratorijske analize vrednost hepatograma i tumorski marker AFP), ultrazvučni pregled abdomena, CT i MR pregled abdomena. Ponekad je neophodno da se uzme uzorak tkiva jetre za patohistološku analizu, kako bi se postavila definitivna patohistološka dijagnoza bolesti. Ova invazivna dijagnostička procedura najpouzdanija je za postavljanje dijagnoze HCC-a.
Lečenje HCC-a zavisi od stadijuma bolesti koji se utvrđuje primenom tzv. Barselona klasifikacionog sistema na osnovu tri parametra: opšteg statusa bolesnika (performans status), funkcionalnog statusa jetre (utvrđuje se primenom Child-Pugh skora i primenom testa retencije indocijanin zelenog (ICG test), te broja, lokalizacije i veličine tumora.
Hirurške metode lečenja (resekcija jetre i transplantacija) najznačajniji su načini lečenja HCC-a. Ukoliko postoji dobra selekcija bolesnika, može da se postigne petogodišnje preživljavanje od 60 do 80%.
Multinodularni HCC tretira se primenom transarterijske hemoembolizacije (TACE). TACE je interventna radiološka procedura kojom se okludira arterijska grana hranilica tumora sredstvom za embolizaciju, ali se selektivno u krvni sud ubrizgava i citostatik, čime se značajno smanjuje njegov sistemski toksični efekat.
Ako bolesniku utvrdimo uznapredovali stadijum bolesti, koji podrazumeva prisustvo metastaza izvan jetre ili malignog tumorskog tromba u portnoj veni jetre, biće mu predloženo dalje lečenje sistemskom biološkom terapijom. Terminalna faza bolesti, u kojoj bolesnik ima oštećenu funkciju jetre ili mu je opšte stanje loše, tretira se suportativnom terapijom i opštom negom.
Prevencija nastanka hepatocelularnog karcinoma podrazumeva smanjenje rizika od nastanka steatohepatitisa, ciroze jetre i smanjenje rizika od infekcije virusima hepatitisa B i C. Zdrava ishrana, fizička aktivnost, umerena konzumacija alkoholnih pića, vakcinacija protiv hepatitisa B, kao i smanjenje izloženosti hepatitisu C, ključni su u prevenciji nastanka HCC-a.
